Van 26 mei t/m 1 juni zijn wij, Sonja Pol, Mariska den Herder en Lyset Koers, op studiereis naar Toronto (Canada) geweest. Dit in het kader van internationalisering voor de opleiding tot verpleegkundig specialist. Tijdens de studiereis is aandacht besteed aan de ontwikkeling van de rol van verpleegkundig specialist in Canada. Wij zijn als groep met maar liefst 68 studenten (AGZ en GGZ) naar Canada vertrokken. De eerste dag hebben wij presentaties bijgewoond over het Canadese zorgstelsel en de functieomschrijving van de verpleegkundig specialist in Canada.

Het Canadese zorgstelsel heeft als doelstelling om iedereen als gelijke te behandelen. De Canadese gezondheidswet staat hiervoor garant. De overheid van Canada staat garant voor de financiële ondersteuning van de gezondheidszorg en de provincies zijn verantwoordelijk voor het managen van de gezondheidszorg binnen de eigen provincie. Canadese gezondheidszorg is gratis voor inwoners wanneer het gaat om ‘medisch noodzakelijke’ ingrepen. Toch is ‘gratis gezondheidszorg’ een groot woord: in feite worden alleen de ‘medisch noodzakelijke ingrepen’ vergoed. Wanneer de behandeling wordt gezien als ‘medisch niet noodzakelijk’ zal het publieke gezondheidsstelsel niet opdraaien voor de kosten. Het merendeel van de Canadezen heeft een particuliere verzekering of wordt verzekerd door de werkgever en hoeft zo dus niet voor (de totale) kosten op te draaien.

Daaropvolgende dagen

De daaropvolgende 2 dagen stonden in het teken van job-shadowing. Individueel zijn wij bij verpleegkundig specialisten geplaatst, variërend in settingen als het ziekenhuis, verpleegtehuis, thuiszorg en huisarts. Het was een unieke kans en ervaring voor ons om op deze manier te bekijken hoe de rol van de verpleegkundig specialist in Canada is weggezet.

De derde dag hebben wij als groep een rondleiding gekregen in een daklozenopvang (shelter). Dit was zeer indrukwekkend, omdat Canada te maken heeft met een grote groep daklozen. In Canada bestaan er geen sociale verzekeringen zoals wij die in Nederland kennen, indien je bijvoorbeeld je baan verliest.

Wat hebben we nu geleerd? En welke ervaringen willen wij meenemen naar Nederland?

Het opvallende aan iedere verpleegkundig specialist in Canada is om te zien hoe bevlogen zij in het werk zijn. De trots als verpleegkundig specialist wordt volop uitgedragen. Ook is de centrale rol van de verpleegkundig specialist zeer duidelijk omschreven. Iets waar wij in Nederland soms nog zoekende in zijn. In Canada zijn er ook verpleegkundig specialisten die werkzaam zijn in een verpleegtehuis. Hierin hebben de verpleegkundig specialisten een voortrekkende rol als behandelaar. Dit worden zogenaamde nurse-led clinics genoemd. De verpleegkundig specialist is hoofdbehandelaar van de bewoners en heeft ook een volledige voorschrijfbevoegdheid van medicijnen. In Nederland hebben verpleegkundig specialisten in 2012 bij wijze van experiment en voor een periode van vijf jaar een voorschrijfbevoegdheid gekregen. De wet stelt een aantal voorwaarden aan die bevoegdheid. Zij mogen geneesmiddelen voorschrijven:

• binnen hun deskundigheidsgebied;
• voor zover het om minder complexe, routinematige recepten gaat waarvan de risico’s te overzien zijn.

Daarnaast is ons opgevallen dat bijna iedere verpleegkundig specialist fulltime werkt en dat vakanties/vrije dagen niet gebruikelijk zijn terwijl in Nederland volgens de CAO natuurlijk gewoon recht hebben op vakantie en vrije dagen. Ook is de financiering van de opleiding tot verpleegkundig specialist in Nederland anders dan in Canada. Dit omdat de overheid in Nederland de keuze heeft gemaakt om de VS-opleiding voor een groot gedeelte te subsidiëren. In Canada moet de student de opleiding volledig zelfstandig betalen (ong. 8000 euro per studiejaar). Daarnaast kan hij/zij tijdens de studiejaren niet werken, waardoor er 2 jaar lang geen inkomen kan binnenkomen. Tevens is ons opgevallen dat er een gebrek aan privacy van de patiënt in Canada is. Een voorbeeld hiervan is dat patiëntsituaties op de gang worden besproken. Ook zijn de ziekenhuis/verpleegtehuiskamers waar de patiënt ligt erg klein en gedateerd. Daarnaast wordt er in Canada nog veel gebruik gemaakt van administratie op papier. Iets waar wij in Nederland met onze digitale systemen verder in zijn. Hygiëne maatregelen zijn niet consistent. Enerzijds wordt er veel aandacht besteedt aan handhygiëne, op iedere kamer, maar ook op de gangen werd gebruik gemaakt van desinfectans. Anderzijds is het een normale gang van zaken om ringen, armbanden en horloges te dragen. Het los dragen van haren behoort hier ook toe.

In de thuiszorg in Canada maakt men veel kilometers. Sonja heeft de kans gehad om mee te lopen met een verpleegkundige op route. De afspraken die ze hebben met klanten is dat ze gebeld worden voordat er een huisbezoek plaats vind. Neemt de klant de telefoon niet op, zal er ook geen huisbezoek plaats vinden. Er wordt niet heen gereden, zonder de bevestiging dat iemand thuis is. Dit ook in verband met de hoeveelheid kilometers die gereden worden over een gehele dag. Ook zijn de tijdsafspraken verschillend met Nederland. Wil de patiënt thuis een verpleegkundige hebben voor de wondzorg, moet er een indicatie voor zijn. Anders zal de patiënt altijd naar een kliniek toe moeten, waar een verpleegkundig specialist werkzaam is. Er worden geen tijden afgesproken met de patiënt, over de gehele dag kan het huisbezoek plaatsvinden, mits de zorg 1x per dag is. Mocht de patiënt de mogelijkheid hebben om naar de kliniek te komen, zal dit direct met de patiënt besproken worden.

Terugblikkend op deze studiereis kunnen we kort en bondig weergeven, dat wij een grote rol hebben in de profilering van ons vak, we betere zorg geven dan wij dachten en dit ook met trots mogen uitdragen! Dankbaar zijn we voor de mogelijkheid om deze studiereis te kunnen maken. We hebben deze als zeer succesvol en zinvol ervaren!